Қазақстан экономикасы 2025 жылдың бірінші тоқсанында 5.2% өсті деп Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі мәлімдеді. Бұл көрсеткіш соңғы үш жылдағы ең жоғары нәтиже болып табылады және елдің экономикалық саясатының тиімділігін көрсетеді.
Өсудің негізгі драйверлері
Ұлттық банктің деректері бойынша, экономикалық өсудің негізгі қозғаушы күші өңдеуші өнеркәсіп, қызмет көрсету секторы және құрылыс саласы болды. Әсіресе мұнай-газ өндірісін өңдеу, тамақ өнеркәсібі және машина жасау салалары жоғары қарқынмен дамыды.
Өңдеуші өнеркәсіп 7.3% өсті, бұл тауарларға ішкі және сыртқы сұраныстың артуымен түсіндіріледі. Қызмет көрсету секторы 6.8% өсті, ал құрылыс саласы 5.5% өсімге қол жеткізді.
Қаржы нарығының жағдайы
Ұлттық банк инфляция деңгейінің бақылауда екенін және елдің қаржы жүйесінің тұрақты жұмыс істеп тұрғанын атап өтті. Жылдық инфляция 6.2% құрады, бұл мақсатты деңгейдің шеңберінде.
Теңге бағамы өткен тоқсанмен салыстырғанда тұрақты болды. Халықаралық резервтер күшейе түсті және қазір 35 миллиард долларды құрайды. Бұл елдің сыртқы шоктарға төтеп беру мүмкіндігін арттырады.
Инвестициялық белсенділік
Елге ағылған шетелдік тікелей инвестициялар (ШТИ) көлемі өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 18% өсті. Жалпы инвестициялар 8.2 миллиард долларды құрады.
Инвестициялардың басым бөлігі өңдеуші өнеркәсіп, көлік инфрақұрылымы және қызмет көрсету секторына бағытталды. Әсіресе жасыл энергетика мен цифрлық технологиялар саласына инвестор қызығушылығы артты.
Өнеркәсіптік өндіріс
Өнеркәсіптік өндіріс көлемі 5.8% өсті. Өңдеуші өнеркәсіп үлесі жалпы өнеркәсіптік өндірістегі 42% жетті, бұл өткен жылмен салыстырғанда 3 пайыздық пунктке көп.
Тау-кен өнеркәсібі 4.2% өсті, ал электр энергиясын, газды, буды және ауа кондиционерлеуін өндіру секторы 5.1% өсімге қол жеткізді. Металлургия өнеркәсібі 6.4% өсті.
Қызмет көрсету секторы
Қызмет көрсету секторы экономикаға қосқан үлесі жағынан екінші орында. Сауда, қонақжайлық, көлік және байланыс салалары белсенді дамыды.
Көлік секторы 7.5% өсті, бұл жүк және жолаушы тасымалы көлемінің артуымен байланысты. Байланыс қызметтері 8.2% өсті, бұл цифрлық қызметтерге сұраныстың өсуін көрсетеді.
Еңбек нарығы
Жұмыспен қамту деңгейі жақсарды. Жұмыссыздық деңгейі 4.7% құрады, бұл өткен жылдың көрсеткішінен 0.3 пайыздық пунктке төмен. Жаңа жұмыс орындары негізінен өңдеуші өнеркәсіп, құрылыс және қызмет көрсету секторларында ашылды.
Орташа жалақы 12% өсті және 320 мың теңгені құрады. Нақты жалақы инфляцияны есепке алғанда 5.8% өсті.
Сыртқы сауда
Сыртқы сауда айналымы 15% өсіп, 28 миллиард долларды құрады. Экспорт 16.2% өсті, ал импорт 13.8% өсті. Сауда балансы 4.2 миллиард доллар оң көрсеткішпен қалыптасты.
Негізгі экспорт тауарлары — мұнай өнімдері, металдар, химия өнеркәсібі өнімдері және азық-түлік өнімдері. Өңделген тауарлардың үлесі жалпы экспортта 48% құрады.
Маман болжамдары
Экономистер жылдың қалған бөлігінде экономикалық өсудің жалғасатынын болжайды. «Біз жыл қорытындысы бойынша 4.8-5.0% өсімді болжайтынымыз. Бұл өңдеуші өнеркәсіптің дамуы, инвестициялық белсенділіктің артуы және ішкі сұраныстың күшеюімен қамтамасыз етіледі», — деп атап өтті Дамушылық зерттеу орталығының директоры Ерлан Қарағұлов.
Халықаралық ұйымдар да Қазақстанның экономикалық келешегін оң бағалайды. Дүниежүзілік банк Қазақстан үшін 2025 жылға 4.9% экономикалық өсу болжамын сақтады.
Үкіметтің шаралары
Үкімет экономиканы одан әрі дамыту үшін бірқатар шараларды жүзеге асырып жатыр. Оның ішінде шағын және орта бизнесті қолдау, өңдеуші өнеркәсіпті дамыту және цифрлық экономиканы дамыту бағдарламалары бар.
«Біз экономиканы әртараптандыру мен оның мұнай секторына тәуелділігін азайту жолын жалғастырамыз. Өңдеуші өнеркәсіп, технологиялар және инновациялар біздің басым бағыттарымыз», — деп мәлімдеді Ұлттық экономика министрі.
Қорытынды
Қазақстан экономикасының 5.2% өсуі елдің экономикалық саясатының дұрыс бағытын көрсетеді. Өңдеуші өнеркәсіптің дамуы, инвестициялық белсенділіктің артуы және қаржы жүйесінің тұрақтылығы экономикалық өсудің негізгі факторлары болып табылады.
Мамандар жыл қорытындысы бойынша оң динамиканың жалғасатынын болжайды. Үкіметтің экономиканы әртараптандыру және өңдеуші өнеркәсіпті дамыту жөніндегі саясаты өз жемісін беруде.